Wpływ diety na mózg i uczenie się

połaczenia-nerwowe

Fernando Gómez-Pinilla, profesor neurochirurgii i fizjologii nauki UCLA w Kalifornii, który całe lata spędził na analizie wpływu żywności, ćwiczeń i snu na mózg stwierdził, że wszystkie te trzy czynniki są w stanie wpłynąć na zdrowie naszego mózgu i czynności umysłowe. Odkrycie to otwiera nowe, fascynujące możliwości. Zmiany w diecie mogą bowiem zwiększyć zdolności poznawcze chroniąc mózg przed uszkodzeniem oraz przeciwdziałając skutkom starzenia się.

Kwas omega-3 a rozwój mózgu

Według badań przeprowadzonych przez profesora Fernando Gómez-Pinilla istnieje bezpośredni związek między zawartością kwasów tłuszczowych omega-3 a rozwojem mózgu. Kwas DHA jest ważnym składnikiem mózgu jednak organizm nie syntezuje go skutecznie. Dlatego też jego zawartość w organizmie zależy w głównej mierze od diety. Kwas DHA można znaleźć m.in. w łososiu, orzechach czy owocach kiwi. Ich spożycie zapewnia szereg różnorodnych korzyści. Kwas DHA poprawia bowiem zdolność uczenia się, pamięci, walczy z takimi chorobami jak demencja, schizofrenia czy depresja.  Niestety w ostatnich latach znacznie wzrosło spożycie kwasów tłuszczowych trans, nasyconych kwasów tłuszczowych oraz kwasu linolowego, podczas gdy spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 znacznie spadła. Wiąże się to z ryzykiem wystąpienia wielu chorób psychicznych, w tym związanych z zaburzeniem uwagi, dysleksją, otępieniem, a także może być powodem zwiększonej podatności na depresję.

depresja-a-odzywianie

Źródło: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2805706/

Ilość kwasów omega-3 w organizmie wpływa na ludzki organizm już od najmłodszych lat. Według naukowca dzieci, które zwiększyły ich ilość w codziennej diecie miały lepsze wyniki w szkole, mniejsze problemy w czytaniu czy ortografii. Z wyników badań, które przeprowadzono w Australii na 396 dzieciach w wieku od 6 do 12 lat, którym podawano napój zawierający kwasy omega-3 oraz takie składniki odżywcze jak żelazo, cynk, kwas foliowy oraz witaminy A, B6, B12 i C wynika, że po upływie 6 miesięcy osiągnęły one wyższe wyniki w testach, w których mierzono inteligencję werbalną i pamięć w stosunku do dzieci, które nie otrzymywały napoju. Odpowiedzią na pytanie jak rozwijać mózg  będzie więc zwiększenie ilości kwasów omega-3 w organizmie. Kwasy te, z których szczególnie ważny jest kwas DHA zmniejsza stres oksydacyjny, zwiększa plastyczność synaptyczną oraz zdolności do nauki i zapamiętywania.

Składniki, które mają wpływ na pracę mózgu

Oprócz kwasów tłuszczowych, które mają ogromny wpływ na pracę mózgu ważne dla jego funkcjonowania są również inne składniki, m.in.:

  • Kurkumina (zawarta w kurkumie) działa antyoksydacyjnie czyli zwalcza wolne rodniki. Hamuje skutki starzenia się i odmładza całe ciało;

  • Flawonoidy (zawarte np. w kakao, zielonej herbacie, w winie, owocach cytrusowych) poprawiają funkcje poznawcze w dorosłości, mają silne działanie antyoksydacyjne;

  • Witaminy z grupy B – B6, B12, kwas foliowy (różne produkty naturalne, witamina B12 nie występuje w produktach roślinnych) wpływają na wydajność pamięci kobiet w różnym wieku, zapobiegają zaburzeniom funkcji poznawczych i otępieniu w procesie starzenia, zwiększają skuteczność leków antydepresyjnych;

  • Witamina D (tłuste ryby, grzyby) ważna dla zachowania funkcji poznawczych w dorosłości;

  • Kombinacja witamin C, E i karotenu ( C: zawarta w owocach cytrusowych, roślinach i warzywach, wątrobie wołowej, E: szparagach, szpinaku, avocado) to witaminy antyoksydacyjne wpływające na funkcje poznawcze w dorosłości;

  • Cynk (ostrygi, nasiona dyni, słonecznika, kiełki) istotny dla procesu zapamiętywania, poprawia pamięć krótkotrwałą;

  • Magnez (kakao gorzkie, czekolada, szpinak, orzechy, ryby, pestki dyni) usprawnia pamięć i proces uczenia się;

  • Żelazo (czerwone mięso, ryby, drób, soczewica) jego nadmiar w dorosłości sprzyja osłabieniu pamięci i chorobie Alzhaimera.

BDNF a funkcjonowanie mózgu

Istotną rolę w funkcjonowaniu mózgu odgrywa również gen BDNF. Jeden z jego typów (tzw. czynnik troficzny) jest czynnikiem wzrostu i rozwoju, który wpływa na pracę neuronów poprzez sygnalizację komórkom, że mają się rozwijać, różnicować czy przeżyć. Szczegółowe analizy nad tym genem dowiodły, że wpływa on na kształtowania się pamięci. Badania przeprowadzone na szczurach udowadniają, że w sytuacji stresowej zwierzęta wydzielają hormon kortykosteryd, który obniża poziom BDNF. W przypadku, gdy stres jest niezwykle silny prowadzi on do atrofii hipokampa czyli zaniku. Jako, że hipokamp stanowi trwały magazyn śladów pamięciowych mający nieograniczoną pojemność i czas przechowywania  jego utrata powoduje utratę zdolności do zapamiętywania i przechowywania danych. Zanik hipokampa zaobserwowano u osób cierpiących na chroniczną depresję oraz zespół Downa. Tym samym udowadnia to, że brak BDNF przyczynia się do depresji oraz utraty pamięci trwałej. BDNF ma również istotne znaczenie w chorobie Alzhaimera. Jego deficyt powoduje bowiem brak zdolności poznawczych, brak pamięci.

Dieta, ćwiczenia oraz sen mają duże znaczenie dla zdrowia mózgu. Według najnowszych wyników badań zdrowie może być przekazywane z pokolenia na pokolenie. W długoterminowych badaniach (trwały ponad 100 lat), którym poddano 300 szwedzkich rodzin mieszkających na wsi wykazano, że ryzyko wystąpienia cukrzycy oraz przedwczesnej śmierci wzrosła u wnuków, jeśli ich dziadkowie żyli w czasach dobrobytu. Wykazano również możliwość wpływu diety na zdrowie psychiczne, które może być przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Na podstawie: NCBI.nlm.nih.gov I Zespoldowna.info I Newsroom.ucla.edu