Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji obchodzi w tym roku 20-lecie swojej działalności w Polsce. Z tej okazji na łamach naszego portalu prezentujemy rozmowę z panią Agnieszką Pietrzak, Dyrektorką Promocji i Komunikacji na temat początków Fundacji, zmian w jej działalności w ciągu ostatnich lat, realizowanych programów i perspektyw na przyszłość.
Zapraszamy do lektury.
Renata Nowak: Rok 2013 to okrągła, 20. rocznica działania Fundacji Rozwoju Edukacji w Polsce. W jaki sposób celebrujecie Państwo ten jubileusz?
Agnieszka Pietrzak: To wyjątkowy czas dla Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji – kończymy dwa duże programy towarzyszące nam w perspektywie finansowej 2007-2013 „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”. Nowy program Unii Europejskiej – Erasmus+, poświęcony edukacji, szkoleniom, młodzieży i sportowi nabiera kształtów. Jednocześnie programy edukacyjne finansowane ze środków Unii Europejskiej obchodzą jubileusz 25-lecia istnienia w Europie i 15-lecia obecności w Polsce. Z tej okazji przygotowaliśmy wiele atrakcji dla beneficjentów i przyjaciół Fundacji. Wydarzenia związane z obchodami zostały zaplanowane na cały rok, a ich kulminacja nastąpi jesienią. W listopadzie sukces naszych beneficjentów będziemy świętować podczas uroczystej gali. Przygotowana została specjalna wystawa pokazująca, jak duży jest obszar działalności FRSE. Wśród tych, którzy korzystali z programów zarządzanych przez Fundację są zarówno przedszkolaki, jak i osoby dorosłe czy seniorzy.
Jakie były początki Fundacji? Co było inspiracją do jej utworzenia?
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji została powołana jako fundacja Skarbu Państwa przez ministra edukacji narodowej Zdobysława Flisowskiego, 23 czerwca 1993 r. Było to tuż po tym, jak Polska złożyła w Atenach formalny wniosek o członkowstwo w Unii Europejskiej. Od początku istnienia przyświecał nam główny cel: wspierać działania, które przyczyniają się do poprawy jakości i efektywności systemu oświaty, szkolnictwa wyższego i szkoleń – tak by Polacy mogli rozwijać się zawodowo i być konkurencyjni na europejskich rynkach pracy.
Na czym polega Państwa praca?
To odpowiedzialny proces przyjmowania i oceny wniosków, zawierania umów, a następnie monitorowania i rozliczania ich realizacji. Nasza praca to również docieranie bezpośrednio do osób zainteresowanych programami edukacyjnymi finansowanymi z UE – działania informacyjne, szkoleniowe, promocyjne oraz upowszechniające najlepsze rezultaty projektów naszych beneficjentów. FRSE to setki konferencji i seminariów, które przygotowują nie tylko instytucje, ale też osoby zainteresowane programami do efektywnej współpracy przy realizowaniu projektów. Dzięki działalności FRSE tysiące osób w każdym wieku, bez względu na wykształcenie i posiadane umiejętności, miały szansę uczestniczyć w stażach, praktykach, kursach, wolontariacie poza granicami naszego kraju. Przez te dwadzieścia lat Polska rzeczywistość bardzo się zmieniała. Zmieniała się też mentalność młodych ludzi, którym przede wszystkim dedykujemy nasze działania. Wielu z nich po zakończeniu projektów nie tylko miało większą wiedzę zawodową, ale też nauczyło się samodzielności, aktywności, życia w międzykulturowej społeczności. To bardzo motywuje do pracy.
Z jakimi instytucjami Państwo współpracujecie?
Wszystkie działania realizujemy w ścisłym kontakcie z Ministerstwem Edukacji Narodowej i Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Współpracujemy z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego oraz Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej. Naszymi partnerami są również kuratoria oświaty, jednostki samorządu lokalnego, a także różne organizacje zajmujące się edukacją w Polsce. Oczywiście nie zapominamy o bezpośrednich beneficjentach, czyli o szkołach, uczelniach, organizacjach edukacji zawodowej i edukacji dorosłych. Z nimi mamy często bezpośrednie kontakty, przygotowując ich do korzystania ze środków finansowych naszych programów. Stale współpracujemy ze stworzoną przez FRSE siecią punktów kontaktowych, koordynatorami, trenerami i ambasadorami naszych programów we wszystkich regionach Polski. W swojej pracy staramy się, aby w jak najbardziej bezpośredni sposób docierać z informacją do wszystkich zainteresowanych programami europejskimi w Polsce.
Jakie programy realizowaliście na samym początku swojej działalności?
Początkowo Fundacja Systemu Rozwoju Edukacji realizowała programy TESSA, TERM i SMART, finansowane z funduszu PHARE (ang. Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies) oraz wciąż kontynuowany, program TEMPUS. Działania dostosowawcze do członkostwa były prowadzone w ramach opracowanego przez rząd i przyjętego 23 czerwca 1998 r. Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w UE (NPPC). W tym właśnie roku Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji została koordynatorem wdrażania w Polsce programów Socrates i „Młodzież dla Europy”.
Co uważacie za największe osiągnięcie Fundacji?
Na sukces FRSE składają się sukcesy naszych beneficjentów. Można je poznać np. poprzez historie opisane przez uczestników tegorocznego konkursu EDUinspiracje – to dwadzieścia lat wspólnego wdrażania się w charakterystykę edukacyjnych programów UE. To stypendyści Erasmusa, wolontariusze, uczniowie, którzy pewnym krokiem weszli na rynek pracy i tam się doskonale realizują. To nauczyciele, którzy podnoszą kwalifikacje zawodowe, to seniorzy, którzy dzięki programom takim jak Grundtvig mogą realizować swoje pasje. To młodzi ludzie, którzy dzięki pobytowi poza granicami Polski nauczyli się aktywności i odwagi w podejmowaniu działań zmieniających rzeczywistość. Początki FRSE sięgają czasów, gdy za granicę wyjeżdżali nieliczni. Można powiedzieć, że Fundacja wprowadzała do Polski Unię Europejską na długo przed tym, jak w 2004 r. stała się ona państwem członkowskim. I chyba się udało – rosnące statystyki osób i instytucji korzystających z naszych programów są tego dowodem.
Co zmieniło się w Państwa działalności na przestrzeni 20 lat?
Oceniając naszą działalność w takiej perspektywie czasowej, można powiedzieć, że prawie wszystko. Dwadzieścia lat to wielka zmiana w zakresie wiedzy, doświadczenia i narzędzi, jakimi dysponowaliśmy początkowo i jakimi dysponujemy dzisiaj. Jesteśmy organizacją uczącą się. Nastąpił też istotny rozwój organizacyjny. Dzisiaj działamy według najwyższych jakościowo standardów, w sposób najbardziej dostosowany do potrzeb naszych beneficjentów oraz interesariuszy. Nasza Fundacja dba o jakość poprzez wdrażanie, utrzymanie oraz doskonalenie Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z normą ISO. To, co jest niezmienne to idea służenia polskiej edukacji. Mamy coraz więcej beneficjentów – oni też się zmienili – teraz są bardziej pewni siebie, chcą się rozwijać i doskonalić. Młodzi ludzie często nie wyobrażają sobie studiów bez stypendium Erasmusa, nauczyciele chętnie poszerzają swoje umiejętności – doskonalą się zawodowo, seniorzy żyją aktywniej.
Jakie projekty realizowane są w tym roku?
W 2013 r. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji koordynuje realizację ostatniego roku działalności programów „Uczenie się przez całe życie” oraz „Młodzież w działaniu” w perspektywie finansowej 2007-2013. Kontynuujemy realizację projektów Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży, Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego oraz Funduszu Stypendialnego Sciex-NMSch.
Jednocześnie realizujemy takie programy i inicjatywy, jak: sieć informacji o edukacji w Europie – Eurydice; europejski program informacyjny dla młodych ludzi i osób pracujących z młodzieżą – Eurodesk; eTwinning, który łączy i pomaga we współpracy bliźniaczych szkół w Europie za pośrednictwem internetu oraz popularyzuje szkolenia nauczycieli; European Language Label – konkurs, którego celem jest nagradzanie i promowanie nowatorskich inicjatyw związanych z nauczaniem i uczeniem się języków obcych; Europass, który jest inicjatywą Komisji Europejskiej umożliwiającą każdemu obywatelowi Europy lepszą prezentację kwalifikacji zawodowych. Prowadzimy również Centrum Współpracy z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu, które zajmuje się promocją edukacji pozaformalnej i programu „Młodzież w działaniu” w krajach Europy Wschodniej i Kaukazu. Realizujemy także projekt National Team of ECVET Experts 2012-2013, który jest wynikiem konkursu zorganizowanego przez Komisję Europejską dla narodowych agencji programu „Uczenie się przez całe życie”.
Obsługujemy Zespół Ekspertów Bolońskich, który promuje rozwiązania odnoszące się do reform w europejskim szkolnictwie wyższym, znanych pod nazwą procesu bolońskiego.
Ponadto w 2013 r. wspieramy organizacyjnie i merytorycznie program Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, które realizują plan promocji polskiego szkolnictwa wyższego za granicą m.in. organizując polskie stoiska narodowe pod szyldem kampanii Ready, Study, Go! POLAND/Research & Go! POLAND na największych i najbardziej prestiżowych konferencjach i targach edukacyjnych na świecie.
Niezwykle ważnym elementem naszej działalności jest realizacja Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, którego, od 2012 r., Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji jest beneficjentem systemowym. Realizujemy trzy projekty w ramach Priorytetu III: Wysoka jakość systemu oświaty.
Jednocześnie przedstawiciele Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji biorą udział w wielu zespołach doradczych w ministerstwach i Komisji Europejskiej.
Jakie projekty wchodzą w skład programu „Uczenie się przez całe życie?” Który z nich cieszy się największym powodzeniem?
„Uczenie się przez całe życie” jest programem Unii Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego, realizowanym w latach 2007-2013. Celem programu jest rozwój różnych form uczenia się przez całe życie poprzez wspieranie współpracy między systemami edukacji i szkoleń w krajach uczestniczących. „Uczenie się przez całe życie” to bardzo duży i zróżnicowany tematycznie program. Jego poszczególne sektory odnoszą się do innych grup docelowych. Nauczyciele, uczniowie, kadra pedagogiczna, a także szkoły i przedszkola, to główni beneficjenci programu Comenius. Chyba wszyscy w Polsce znają program Erasmus, ale może nie wszyscy wiedzą, że to program obejmujący coś więcej aniżeli stypendia studenckie. Jego podstawowym celem jest wspieranie współpracy między uczelniami z różnych krajów biorących udział w programie „Uczenie się przez całe życie”. Program Leonardo da Vinci ma się przyczynić do podnoszenia jakości i zwiększania atrakcyjności zyskującego wciąż na popularności szkolnictwa i kształcenia zawodowego w Europie. Korzystając z dofinansowania programu Leonardo da Vinci, można wyjechać do wybranej organizacji, przedsiębiorstwa w dowolnym uczestniczącym w projekcie kraju. Edukacji dorosłych dedykowany jest program Grundtvig. Wyjazdy dla kadr eksperckich i kierowniczych w obszarze edukacji i szkoleń, doradztwa zawodowego oraz akredytacji, możliwe są dzięki ofercie Wizyt Studyjnych.
Wszystkie koordynowane przez nas programy cieszą się dużym zainteresowaniem i uznaniem. Należy jednak pamiętać, że największe zainteresowanie jest determinowane funduszami, którymi dysponujemy w danym programie. W 2013 r. łączny budżet programu „Uczenie się przez całe życie” to 86 mln euro, z czego nieco ponad połowę (47 mln euro) ma program Erasmus. Drugim jest Leonardo da Vinci z budżetem w wysokości nieco ponad 24 mln euro, a następnymi Comenius – nieco ponad 12 mln euro.
Co można zyskać, uczestnicząc w tych programach?
Jeden z najwybitniejszych dramaturgów starożytnej Grecji – Eurypides – powiedział, że sukces jest wynikiem właściwej decyzji. Każdego dnia dokonujemy wielu wyborów. Od tych codziennych po takie, których efektem może być złożenie wniosku i udział w programie edukacyjnym. Decyzje te często mają ogromny wpływ na nasze funkcjonowanie na płaszczyznach zawodowej i społecznej. Poza dofinansowaniem do projektu, działania czy mobilności indywidualnej, które jest najbardziej wymierną korzyścią, nasi beneficjenci zdobywają wiedzę i doświadczenie życia w międzynarodowym środowisku, rozwijają kompetencje kluczowe, a także zyskują pewność siebie tak ważną, aby odnieść sukces w życiu zawodowym. Wierzymy, że udział w programach zarządzanych przez FRSE ma przełożenie na sukces zarówno instytucji, jak i indywidualnych uczestników projektów.
W ramach akcji Leonardo da Vinci realizowane są projekty mobilności. W jaki sposób znaleźć partnera do projektów staży zagranicznych czy wymiany doświadczeń?
Projekty mobilności polegają na organizowaniu wyjazdów uczniów i pracowników na staże do innych krajów Unii Europejskiej celem wymiany doświadczeń zawodowych. Głównym założeniem tych przedsięwzięć jest połączenie teorii z praktyką, a zatem wzmocnienie więzi między światem edukacji i pracy. W ramach projektów zatwierdzonych w roku 2012 szansę na wyjazd uzyskało ponad 6tys. osób. Wśród nich najwięcej jest uczniów szkół zawodowych (45 proc. wszystkich uczestników) oraz młodych pracowników i absolwentów (28 proc.), w projektach wymiany doświadczeń uczestniczy 27 proc. Ciekawa jest też informacja o wielkości budżetu projektów staży i wymiany doświadczeń zatwierdzonych do realizacji w konkursie 2012. Dla projektów staży dla uczniów (IVT) średni budżet wynosi około 68 tys. euro, dla projektów staży adresowanych do absolwentów i osób bezrobotnych (PLM) średnia wysokość budżetu to ponad 70 tys. euro, zaś dla projektów skierowanych do kadry i nauczycieli zawodu (VETPRO) średni budżet jest znacznie mniejszy – wynosi około 31 tys. euro. Interesujący jest udział w konkursie z 2012 r. nowych wnioskodawców. 44 proc. z zatwierdzonych projektów staży i wymiany doświadczeń złożyły instytucje, które w latach 2007-2011 nie realizowały projektu w tej akcji programu. Narodowa Agencja wspiera potencjalnych wnioskodawców w poszukiwaniu partnera do projektów staży zagranicznych i wymiany doświadczeń na kilka sposobów. Prowadzimy bazę instytucji poszukujących partnerów (do której każdy może dopisać swoją instytucję), publikujemy kompendia zrealizowanych projektów – źródła inspiracji dla przyszłych beneficjentów. Ponadto dofinansowujemy udział w wizytach przygotowawczych i seminariach kontaktowych.
Do jakiego kraju Polacy wyjeżdżają najczęściej, by zdobywać doświadczenie zawodowe?
Polacy wyjeżdżają w celach edukacyjnych do wszystkich krajów europejskich. Wiele zależy od indywidualnych cech programu czy danej akcji. Najczęściej jednak są to kraje o dużym rynku edukacyjnym takie jak Niemcy, Włochy Francja i Hiszpania, a także Wielka Brytania.
W perspektywie lat 2008-2013, biorąc pod uwagę wszystkie programy, pierwsze trzy miejsca zajmują odpowiednio: dla mobilności indywidualnych – Niemcy, Hiszpania i Francja, a dla projektów partnerskich Włochy, Turcja i Niemcy.
Staż zawodowy może odbywać się w krajach, które biorą udział w programie Leonardo da Vinci. W roku 2012 projekty były realizowane w 24 krajach. Najwięcej osób wybrało Niemcy (46 proc.), Wielką Brytanię (12 proc.), Włochy (11 proc.) i Hiszpanię (8 proc.).
Do kogo skierowany jest program Grundtvig? W jaki sposób rozumiana jest niezawodowa edukacja dorosłych?
Polska stoi przed koniecznością odpowiedzi na wyzwanie, jakim jest proces starzenia się społeczeństw europejskich. Wszyscy powinniśmy być gotowi do częstych zmian w pracy oraz stale rozwijać swoje kompetencje. Jest to warunek konieczny w związku z rozwojem nowych technologii, dynamicznymi zmianami społecznymi i na rynkach pracy oraz z postępującą globalizacją. Program Grundtvig odpowiada na te wyzwania, dofinansowując projekty, wspierające kształcenie osób dorosłych. Rok 2012 został ustanowiony Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, aby pokazać, że seniorzy wnoszą istotny wkład w życie społeczeństw. W tym roku szczególnie promowaliśmy działania dotyczące zapobiegania wykluczeniu społecznemu osób starszych, zachowania aktywności zawodowej i społecznej, wykorzystania ich potencjału, także w ramach pozostałych komponentów programu, tj. Wolontariatu Seniorów, Kursów doskonalenia zawodowego kadry dla edukacji dorosłych, Warsztatów Grundtviga, Asystentury Grundtviga.
Projekty Partnerskie w programie Grundtvig są zorientowane na proces doskonalenia kształcenia ustawicznego, a kluczowym elementem ich realizacji są wzajemne wizyty pracowników i słuchaczy w organizacjach partnerskich. Wśród tematów projektów znajdują się kwestie dotyczące niezawodowej edukacji takich grup docelowych, jak dorosłe osoby niepełnosprawne, seniorzy, mieszkańcy terenów wiejskich, osoby osadzone, rodzice, ale także zagadnienia dotyczące nauki języków obcych, uczenia się technologii informacyjno-komunikacyjnych, edukacji interkulturowej, obywatelskiej, konsumenckiej, międzypokoleniowej, kulturowej i artystycznej.
Rok 2013 to ostatni rok działalności programu ,,Uczenie się przez całe życie”. Z jakich programów można będzie skorzystać w latach następnych?
Programy edukacyjne Unii Europejskiej nie kończą się w 2013 r. Kontynuacją, w nowej formie, będzie program Erasmus+. Nie będzie on adresowany jedynie do szkolnictwa wyższego, ale obejmie wszystkie sektory edukacji, a także działania skierowane do młodzieży i związane ze sportem. Zastąpi obecnie funkcjonujące programy: „Uczenie się przez całe życie”, „Młodzież w działaniu”, Erasmus Mundus, Tempus, Alfa, Edulink. Jego celem będzie wspieranie wszystkich sektorów kształcenia i szkolenia, w tym zwłaszcza kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego, uczenia się dorosłych oraz pozaformalnego kształcenia się młodzieży.
Dziękuję za rozmowę.
fot. Z archiwum FRSE
Komentuj przez Facebooka