NLP w edukacji i nauczaniu

Do rozwoju NLP w edukacji w znacznym stopniu przyczyniła się reforma oświaty i zmiana kierunku kształcenia. Dziś najważniejszą umiejętnością, którą ze szkoły powinien wynieść uczeń jest sprawność komunikowania się, a także  umiejętność odnalezienia się w różnych relacjach społecznych. Innymi słowy priorytetowe w tym względzie okazały się cele interpersonalne oraz komunikacyjne. Jakie techniki NLP wykorzystuje się współcześnie w edukacji i nauczaniu?

Techniki komunikacyjne w edukacji i nauczaniu

W relacji nauczyciel-uczeń priorytetową kwestią jest efektywna komunikacja. W relacji tej to nauczyciel musi wziąć na siebie ciężar prowadzenia komunikacji. Bardzo istotna jest nie tylko treść przekazywana w sposób werbalny, ale przede wszystkim kanałem niewerbalnym. Z badań przeprowadzonych przez Mehrabiana i Ferrisa wynika, że zaledwie 7% komunikatu jest przenoszonych za pomocą kanału werbalnego. Więcej informacji odbieramy natomiast za pomocą tonu głosu oraz języka ciała:

Żeby zrozumieć czym jest NLP w edukacji i nauczaniu trzeba uświadomić sobie, że sposób ubierania, chodzenia, gesty i mimika są  w stanie w sposób pełniejszy wyrazić postawę ucznia.  Jedną z technik NLP w edukacji i nauczaniu, która sprawia, że komunikacja na linii nauczyciel-uczeń staje się bardziej efektywna jest trafne zdefiniowanie sposobu reprezentacji danego ucznia, a więc sposobu w jaki uczy się, zapamiętuje, porozumiewa się. Generalnie możemy mówić o trzech poziomach reprezentacji, które tożsame są z trzema poziomami odbioru na poziomie zmysłów, a więc:

U każdego człowieka jeden z kanałów odbioru informacji jest tym najważniejszym. Kluczem do porozumienia na linii nauczyciel-uczeń będzie trafne zdefiniowanie do jakiej grupy (wzrokowców, słuchowców czy kinestetyków) należy dany uczeń, bo taki też będzie reprezentował on model uczenia się. Zdefiniowanie tego nie będzie trudne jeśli uświadomimy sobie sposób mówienia każdego z nich. Osoby mówiące szybko, nieco chaotycznie czy urwanymi zdaniami są wzrokowcami, ci mówiący wolno i spokojnie to kinestetycy, natomiast przyglądając się słuchowcom można odnieść wrażenie, że ich mowa jest niezwykle melodyjna oraz dźwięczna. Przywiązują oni bowiem dużą wagę do sposobu w jaki mówią. Taka świadomość odbioru informacji przez uczniów jest bardzo cenna w trakcie przygotowywania programów zajęć. Powszechnie wiadomo, że nie można liczyć na to, że wszyscy uczniowie będą reprezentowali jeden sposób uczenia się, dlatego też dobrze jest pomyśleć o wprowadzeniu ciekawych elementów z każdej grupy do zajęć. W takim przypadku komunikacja będzie lepsza, a nauka bardziej efektywna.

Inna technika NLP w edukacji i nauczaniu, która wykorzystywana jest w celu polepszenia komunikacji między uczniem a nauczycielem jest dopasowanie. Najlepszy nauczyciel to więc taki, który  niejako wchodzi w świat ucznia starając się ułatwić mu przyswojenie wiedzy z danego przedmiotu i odpowiada adekwatnym zachowaniem na zachowanie ucznia. Takie dopasowanie w działaniu może się wyrazić np. w koordynacji ruchowej. Sytuacja, w której nauczyciel siedzi i przepytuje stojącego ucznia  jest zerwaniem więzi, tym samym relacja staje się gorsza, co wpływa również na własną życzliwość. Dopasowanie może również wystąpić na poziomie głosu tj. jego brzmienia, prędkości czy głośności, a także zharmonizowania oddechu.

Zmiana pozycji percepcyjnych

Inną techniką NLP wykorzystywaną w edukacji i nauczaniu jest zmiana pozycji percepcyjnych. Ćwiczenie to polega na przyjmowaniu po kolei trzech pozycji percepcyjnych. Pierwsza z nich polega na skupieniu się na swoich odczuciach, oczekiwaniach oraz powodu poczucia skrzywdzenia. Druga wyobrażeniu sobie co czuje druga strona, starając się przejąć jej sposób myślenia, próbując zrozumieć jej argumenty, niejako nawet posługując się słowami, których ona użyła. Ostatnia trzecia nakazuje postawienie się w pozycji biernego obserwatora, który nie będzie związany emocjonalnie z żadną ze skłóconych stron i jest  w stanie w sposób obiektywny podejść do konfliktu. Takie ćwiczenie jest niezwykle cenne, ma bowiem działanie oczyszczające, a jego głównym celem jest przyswojenie umiejętności zmiany pozycji percepcyjnych w przypadku każdego pojawiającego się konfliktu  bez włączania myślenia na ten temat.

Poziomy logiczne

Inną ciekawą techniką, którą warto włączyć w proces nauczania są tzw. poziomy logiczne.  Technika ta pomaga w zdefiniowaniu problemu w procesie uczenia się dziecka. Zazwyczaj problem tkwi bowiem głębiej niż w powierzchownych czynnikach określanych jako ,,zwykła uciążliwość ucznia". Warto więc, by nauczyciel sięgnął głębszych warstw i nie traktował pojawiających się problemów w sposób powierzchowny, lecz starał się zadać pytanie ,,dlaczego tak się dzieje”, ,,co jest przyczyną".

Technika ta odnosi się do 6 poziomów w hierarchii, które można przeanalizować na przykładzie uczenia się pisowni wyrazów:

Źródło: http://www.teaching-strategies-for-classroom-discipline.com/nlp-techniqu...

W tym względzie bardzo istotne będzie więc ustalenie, na którym poziomie tkwi problem. Warto mieć przy tym na uwadze, że większość problemów występuje na poziomie zdolności. Dzieje się tak dlatego, że w szkole wciąż rzadko zdarza się tak, że ktoś uczy nas ,,jak się uczyć”, a częściej konkretnej aktywności, którego sposobu nie można użyć w przypadku innej aktywności. Nie jest ona też dopasowana do indywidualnego sposobu uczenia się ucznia.

Dzięki zastosowaniu różnorodnych technik NLP w edukacji i nauczaniu komunikacja na linii nauczyciel-uczeń polepsza się, co pociąga za sobą bardziej adekwatne metody nauczania i lepsze przyswajanie informacji przez ucznia. Ponadto pozwala na kształtowanie ważnych umiejętności społecznych m.in. związanych z rozwiązywaniem konfliktów, a dzięki temu wpływa na lepsze radzenie sobie ze stresem w codziennych sytuacjach.