Teorie uczenia się dorosłych

Jeszcze kilkanaście lat temu wielu naukowców twierdziło, że zdolność do zdobywania wiedzy diametralnie maleje z wiekiem. Współczesne badania i teorie na temat uczenia się dorosłych potwierdzają, że ludzki mózg posiada umiejętność rozwijania się w każdym okresie życia. Ponadto udowodniono, że osoby dorosłe są w stanie uczyć się znacznie bardziej efektywnie, gdy robią to w swoim tempie, a nie pod presją czasu.

Sam proces uczenia się ludzi dorosłych stał się obiektem badań wielu naukowców reprezentujących różne dziedziny nauki: psychologię, pedagogikę, andragogikę czy medycynę. Na przestrzeni lat powstało wiele teorii, które mają na celu wyjaśnienie jak uczą się ludzie dorośli.

Psychologia w teorii uczenia się

Psychologowie wierzą, że dzieci ucząc się gromadzą swoiste sekwencje myślowe. Tym samym studiowanie osoby dorosłej rozumiane jest jako wykorzystywanie wcześniej nabytych elementów w celu wytwarzania nowych połączeń myślowych. Warto tutaj dodać, że istnieje też grono naukowców, którzy wierzą w to, że za pośrednictwem bardzo specyficznych doświadczeń, dorosły człowiek może również tworzyć nowe sekwencje myślowe, a więc rozwijać się niezależnie od wieku.

Pedagogika w teorii uczenia się

Wśród pedagogów pytanych o teorię uczenia się dorosłych króluje opinia, że nie tyle ważne są sposoby przekazywania wiedzy, co rozumienie procesu uczenia się przez dorosłych. Tym samym może to być on różnie rozumiany, jako: przyczyniający się do wzrostu wiedzy, zapamiętywania informacji, jako proces zdobywania wiedzy w celach praktycznych lub teoretyczne ujęcie tego, co doświadczane oraz jako proces, który pozwala człowiekowi rozumieć.

Andragogika o dorosłym uczniu

Nie od dziś wiadomo, że każdy człowiek posiada nieograniczony potencjał. Wiedza, którą ludzie posiadają jest wypadkową wszystkich zdarzeń, począwszy od ich dnia narodzin. Mając tak ogromne predyspozycje do przetwarzania danych nic dziwnego, że idea uczenia się przez całe życie, staje się, coraz bardziej popularna. Czasy, kiedy teorie uczenia się ograniczały się tylko do lat szkolnych odchodzą powoli do lamusa. Pragnąc realizować swój potencjał człowiek powinien chcieć zrozumieć sens swoich działań, czego może doświadczyć tylko poprzez naukę.

Medycyna w teorii uczenia się

Z neurologicznego punktu wiedzenia, uczenie się (także dorosłych) jest wypadkową doświadczeń i towarzyszących im chemicznych i elektrycznych zmian. Tym samym naukowcy podkreślają wagę energii, jaką należy poświęcić dla skutecznej nauki. Neurologowie zgodnie podkreślają, że chociaż zdolność do nauki zmienia się tylko nieznacznie z wiekiem, to im jest człowiek starszy, tym więcej energii kosztuje go dany proces.

Model uczenia się przez doświadczenie

Ogromny wpływ na rozwój teorii, a przede wszystkim praktyki uczenia się ludzi dorosłych odegrał David Kolb. Według niego uczenie się ludzi dorosłych to proces ciągły i nieprzerwany, który odbywa się nie tylko na sali szkoleniowej, ale przede wszystkim w życiu codziennym. Nowe idee w umyśle dorosłej osoby uczącej się wchodzą w interakcje z tymi, które dana jednostka wcześniej już posiadała. W modelu uczenia się zaproponowanym przez Kolba proces uczenia się ludzi dorosłych jest pewnym cyklem, w którym najważniejszą rolę odgrywa doświadczenie i analiza.

                        Źródło: M. Łaguna, Szkolenia, Gdańsk 2008

Współcześnie rośnie znaczenie edukacji ludzi dorosłych. Nieustanny rozwój we wszystkich dziedzinach naszego życia sprawia, że żaden człowiek nie jest w stanie zapewnić sobie wykształcenia na całe życie tzn. uznać proces uczenia się za zakończony. Nikt nie neguje obecnie, że edukacja ludzi dorosłych jest potrzebna, a nawet konieczna. W tym kontekście często nie mówi się już tyle o edukacji ludzi dorosłych ile o nauce, która towarzyszy człowiekowi przez całe życie. Zwraca się natomiast uwagę na to, że dorośli uczą się w zupełnie inny sposób niż dzieci. Dorośli uczniowie mają bowiem już swoje poglądy, chcą, by wiedza, którą nabywają od razu im się przydała, nieustannie porównują zdobyte informacje z doświadczeniami z własnego życia. Z tych też powodów wymagają specjalnie dopasowanych do ich charakteru unikalnych sposobów nauczania, co jest wielkim wyzwaniem dla współczesnych pedagogów.